martedì 24 settembre 2013

Su triguindia


Incunzaimis fintzas su triguindia chi ettaimis sempre in su cunzadu de Piscialoru.
A santuaini si comintzaiat a preparare su terrinu, si tzappaiat e si concimaiat cun sun ledamine de su caddu.
A bennalzu si torraiat a laurare e tra mastu e abrile si semenaiat. Cun sa tzappa, a sa distantzia de unos tres prammos, si faghiant sos toffos e , intro, s’ominne bi ettaiat tres o battoro ranos a una profundidade de duos o tres poddighes.
Comente essiant sas piantinas, si nde tiraiant sas pius feas, si lassaiant sas pius fostes e cun sa tzappa s’assaccarraiant sas raighinas.
Sas piantinas creschiant, si faghiant sempre pius astas,  s’ippuntaiant e sighiat un’atera passada de tzappa.
Ippettaimis sempre chi nonnu, esserat torradu dai campagna, ca nos battiat su triguindia cun sos ranos teneros teneros, ancora biancos.
Mama, l’isfozaiat e lu poniat a arrustire in sa braja de su furreddu: de cantu nos piaghiat nos brigaimis ca nde cherimis sempre de pius. Custu puru, non poto faghere a mancu de lu narrere, est unu de sos sabores antigos pius bonos, de sa pitzinnia.
Daghi fut giompidu, in sos primmos de austu si nde oddiat. Si nde attiat a domo in sos saccos e che los ibboidaimis in sa terratza manna.
Su primmu trabagliu fut a l’isfozare. Sa foza si poniat a dibanda ca serviat pro sos animales e, paste, nos la pediant pro si faghere sos saccones (sas tremattas).
Sas pitzinnas nde tiraimis sos “pilos » e los impreaimis pro sas poppias.
Lassaimis calchi die su triguindia isterridu in terratza, pro siccare ene in su sole. Ogni tantu lu giraimis e fut unu divertimentu pro me e i sas pitzinnas de affacca, ca a s’iscutza ch’intraimis in mesu a lu ostulare gioghende e riende. Comente  daiat bosta  su sole, lu cavaccaimis cun sos lentolos de trigu pro s’umidu.
Su trabagliu pius longu,  fut però a l’isgranare tott’a manu, aggiummai a ranu ranu. Non solu nois de familia ma calchi ighina e i sas cumpagneddas de affacca, nos setzimis inghiriadas a nonnu, chi leaiat su triguindia, l’appoggiaiat a unu banchittu chi si poniat addainanti e poi , cun d’unu punzone, passaiat tra  battoro o chimbe filas de sos ranos e gai nos fatzilitaiat su trabagliu. A un’a unu, nos lu porriat e cun su poddighe mannu, nd’istaccaimis sos ranos dai su cau. Mancu su cau si che furriaiat ca serviat pro atzendere su fogu e i sos pitzinnos mascios si nde leaiant a cantu podiant pro giogare: los accoppiaiant a duos a duos cun su giuale chi si faghiant cun d’unu bicculu de linna e faghiant finta chi funt sos boes.
Daghi fut tott’isgranadu, su ranu puru s’isterriat a assoliare e daghi fut siccu ene, che lu pigaimis a sos orrios in s’isostre.
Si masghinaiat che i su trigu, e dai sa farina faghimis sa pulenta e i su pane triguindia e, cando, in s’ierru lu mandigaimis untinadu in su lasdu e in sa sastitza, no nde linghimis sos poddighes.
Paste nd’impreaimis comente ‘e proenda  pro su caddu e i s’iscastu lu ettaimis a sas puddas. 



2 commenti:

  1. Tricumurìscu; mai assaggiato ma ha la sua storia pure lui. Ho un vago ricordo anch'io sul farci dei buoi con i suoi resti una volta tolti i chicchi di grano, ma potrei sbagliarmi, ero troppo piccolo. Si coltiva ancora molto per il bestiame, speriamo che si continui così e che si ricorra a quello del consorzio sempre di meno, chissà quanti conservanti o altre cose chimiche ci si trovano nei loro sacchi.
    Ciao, un saluto.

    RispondiElimina
    Risposte
    1. Sempre tante grazie, con molti apprezzamenti, Lupo Cattivo.

      Elimina