lunedì 18 maggio 2015

Tempus de gherra

Su fizu fut torradu da iscola brinchitende dai s’allegria: l’aiant aprovadu e fut intradu in domo cun sa pagella in manu a ghisa de bandela.
“Abba’ mà, abba’.”
Sos votos pius bellos de gai non podiant èssere: totu dieci. Già si l’isetaiat ca sa mastra totu s’annu, non aiat fatu che bantàrelu pro s’inteligèntzia e i s’incrinu chi poniat in s’istùdiu. Mancari cun sacrifìzios, fut resèssida a li comporare su lìberu, non l’aiat fatu mancare sos cartolàrios cantu fut durada sa prima elementare edognisero si lu setziat afaca e luponiat a fàghere sos còmpitos e a lègere.
Gràscia la leat:
“Anno Scolastico 1950 – 1951
Giovanni  figlio di N.N. e di M.G.”
Abbaidendesilu, unu nodu si li ponet in bula e, a s’acua, s’asciutat unalàgrima cun su dossu de sa manu,ma su fizu si nde serat.
“Laite ses pianghende?”
“Ca so cuntenta, fizu mè, cuntenta meda de te.”
Su fizu fut divèsciu: sos cumpagnos de iscola  pius bàscios, pili nieddos, ojos nieddos, cotos dai su sole.Nanni  invece fut unu prammu pius altu de sos àteros, istrìzile, ducadu e rispetosu,pili mùstinu e non de zertu ca aiat mandigadu pane chivalzu,comente naraiant tando.
Issu puru John fut altu, pili mùstinu.
Sa bidda, tando, fut piena de isfollados bennidos dai Casteddu, derruta dai sos bumbardamentos: si bei funt frimmos solu sos chi non  funt pòtidos fuire dai cuss’inferru.
Fumis in su ’43 e i sos soldados mericanos funt arrividos fintzas a bidda e l’aiant iscussertada: non si faeddaiat de àteru, funt una novidade totu cussos giòvanos altos,  biancos, nieddos,bellos e fortes, chi pariant sempre in festa e chi passaiant in sas carrelas porrende cingommas, cioculates e sigaretas a totu, a mannos e a pitzinnos lanzos fadigados chi,a s’iscutza, lis poniant fatu istropiende sas peràulas in ingresu.
Calchi bolta, però, cun una punta de malignidade,sas cosas bi lis betaiant in terra e poiriaiant a s’iscagaglionada abbaidèndelos acogliende,ispinghèndesi e atzufèndesi.
Dai continente no arriviat pius nudda: non s’agataiat nen pasta, nen carvone, nen tuccaru e nen sabone; solu chie podiat, comporaiat a “su mercato nero” ca su chi daiant cun sa tèssera annonaria non bastaiat: 150 grammos de pane funt pagu de aberu pro catzare cussu fàminenieddu e i sos mericanos funt ricos e daiant de totu: dai sa bestimentas  a su pane biancu pius bonu de su pane-vìncere.
Sa gherra non fut finida e dogni die fintzas sos padres de su cunventu umpare a òmines e fèminas de afaca s’acociaiant a domo de babbai Sebustianu chi aberiat sa ventana, pro lis fàghere iscurtare su bulletinu de sa radio. Sa Sardigna nde fut luntana dai s’inferru, ma non mancaiant nen fàmine nen peleas: sa zente non fut apasiguada, ognunu aiat calchi parente mortu de piànghere e, cando sonaiat s’allarme si pesaiat un’abolotu chi faghiat  a cùrrere fintzas sos betzos, gasighì sos mericanos funt benènnidos pro totu e totu lo trataiant comente liberadores.
A denotte sas cosas cambiaiant: daghi funt in libera uscita, cun s’ajudu de s’iscuru cussos piseddos bènnidos dai luntanu, si cheriant divertire e i sa zente timiat fintzas a bessire.
Bufaiant birra chentza mesura, e isu manzanu calicunu lu retiraiant ancora imbreagu, giraiant tota note in chirca de fèminas a pagamentu, in dinari ma pius de totu  in  cosa de mandigare; garrigaiant calchi pisedda in sas camionetas e via.
Cussa fut s’àtera cara de sa gherra, de totu sas gherras, dai sempre: chie binchet pretendet totu, anzis cretet de àere diritu a totu.
Sa gherra non nde messat solu sos òmines, mapuru pro sos chi restant non passat in de badas e ogni cosa contat pagu cando giughes sa mata bòida, e cun sa mata bòida tando s’agataiant fèminas medas de ogni edade e nd’aiant gana sos padres de preigare dai sa trona.
Gràscia fut una de cussas.
Aiat solu seigh’annos e in su bumbardamentu in unu sinnu aiat pèrdidu sa famìlia e i sa domo.
Fut pianghende disisperada, cando una fèmina l’aiat agantzada a unu bratzu e l’aiat salvadu sa vida trazendechela a su rifùgiu, cun sas bombas sighende a piòere dai su cheluchipariant ràndine.
Non solu l’aiat salvadu sa vida, ma non l’aiat abbandonada, anzis, l’aiat leada cun issa e umpare si funt aunidas a una truma de isfollados chi si funt incaminende. Issa no ischiat mancu ite li fut sutzedende e i su dolore fut tantu chi non l’importaiat de nudda e gasighìl’aiat postu fatu che una criadura.
Si nde l’aiat leada pro li fàghere cumpagnia una batia anziana pòvera e suferente, chentza fizos chi viviat in una domita a sas alas de fora e totu su chi li podiat dare fut una branda afaca a su letinu sou.
In cussa branda,Gràsciaaiat passadu sa prima note pianghende, e non sa prima ebbia.
Sa betza faeddaiat solu in sardu, sa pisedda mesu in italianu e mesu in campidanesu, ma si cumprendiant su matessi e, pro ambas duas,chi su destinu aiat aunidu comintzat una vida noa; no aiant nudda, solu su chèrrere bene chi creschiat dogni die.
Gràscia assistiat cun totu sas atintziones sa chi, dai subitu, aiat giamadu mama Frantzisca. Ma si tando sa vida fut peleosa pro dognunu, pro duas feminassolas, lu fut ancora de pius. Pro cussu Gràscia si bettaiat a fàghere de totu, andaiat puru a gioga, a fenugeddu e murta chi bendiat in sas carrelas e s’aiat fatu fitianas chi in giambu li daiant calchi ou, calchi biculu de casu o de regotu.
Fut una bella pisedda, alta, ojos bios a tratos velados de tristura: non b’aiat giòvanu chi non si bostaiat a l’abbaidare.
John puru si fut seradu de issa, dai sa die chi l’aiat bida falende in sas iscalas de cunventu, si fut boltadu a su tzocu de sos zòculos e nde fut restadu ammachiadu.
Ispìciu comente chie est padronu, si fut acorziadu, e si fut atrividu a la faeddare; issa, birgonzosa, aiat  illongadu su passu, ma infine isterrende su bratzuaiat atzetadu su cioculate chi l’aiat  porridu John. Non funt tempos de rifiutare nudda o de si birgonzare a leare sa limùsina mancari da un’ òmine mai bidu nen connòschidu.
Mama Frantzisca, chi no aiat mai assazadu su cioculate, aiat crètidu, a primu, chi l’aiat furadu e l’aiat brigada: issa no aiat rispostu.
Sa pòvera batia  comintzat a suspetare e a si preocupare ca, dai sa die, Gràscia torraiat a domo sempre cun dogni bene de Deus: iscatuletas de peta, pane, farinalate, casu… S’abizat chi Gràscia fut cambiada,fut pius allegra, calchi bolta cantaiat e calchi bolta fut pensamentosa, ma sempre oriolada a bessire cun calchi iscùgia.
Tando unu sero leat sa regione, l’avertit e la consizat che una mama.
Gràscia l’assigurat chi John fut unu bravu giòvanu e l’aiat prommissu chi, comente finiat sa gherra, si l’afidaiat e si che la giughiat a Merica.
Una note de istiu, mama Frantzisca si fut corcada chito e Gràscia l’aiat nadu chi si trateniat ancora un’iscuta  a si leare su friscu in su giannile. Unu pagu l’aiat isetada ischidada, ma poi su sonnu bi l’aiat fata.
Ma, a parte de manzanu, mama Frantzisca,comente aberit s’oju, s’abizat chi su letinu de afaca non fut tocadu e, setzèndesi in s’ata de su letu si giughet sas manos a conca.
In sos noe meses apoi, a sas peleas de dogni die s’aggiunghiat su disprèziu de sa zente,e pius de totu desas feminas, chi tando non perdonaiat: pius de unu mossu feu ch’aiat devidu inguglire. 
Solu mama Frantzisca  li fut restada a costazu e aiat fatu totu su chi  aiat pòtidu; si fut fintzas  ingramesciada a sas monzas de s’asìliu chi aiantbuscadu unu pagu de cosas pro bestire sa criaduredda chi fut benzende a su mundu,dai calchi fèmina de bonu coro  chi aiat fizos minores.Cando fut nàschidu Nanni,  (l’aiat chèrfidu pònnere su lùmene de su babbu) e i sa mastra de partu l’aiat bestidu, pariat unu signoreddu.Abaidendelu, Gràscia s’aiat immentigadu sos luttos, sos patimentos e i sas umiliassiones.
Li torrat sa pagella e, abbratzendesilu, li narat: “Como ammùstrala a mama Frantzisca  chi t’istrinat.”





lunedì 15 dicembre 2014

Disamistade


Coment’aiat retzidus’istremuntzione e i su preìderu si che fut andadu, sas fèminas nd’aiant ritiradu sa tiazedda bianca dai su cantaranu, nd’aiant istudadu sas candelas e si che funt bessidas dai s’appusentu a sa muda.
Fut una die calda de làmpadas e issa aiat fatu sa ventana a unu oe e aiat tiradu sas cortinas, pro faghere unu pagu a s’iscuru e poi fut torrada a sa cabita de letu e l’aiat leadu sa manu in mesu de sas suas.
In su pumu de su letu, dai bindigh’annos, bi fut apicadu su rosariu cun sos ranos de ossos de olia, de sa mama, chi nisciunu aiat pius tocadu.
Rosa solu fut restada a costazu de su letu de su babbu in agonia.
Aiat passadu dai pagu sa trintina, non fut tantu alta, sicca che linna cun sa cara cota dai su sole, sos ogios nieddos lughentes, sempre abistos. Dai sas manos si cumprendiat chi non si fut mai risparmiada in sos trabàglios de domo e de campagna e pagu tempus li restaiat pro issa matessi.
Bestida de nieddu, mudigona, non faghiat mai un’isgantzada de risu. In bidda la idiant pagu, andaiat a Missa de chito e bessiat solu pro calchi bisonzu.
S’andamentu de sa domo fut in palas suas.
Fut restada bajana: de si cojuare non nde cheriat pius mancu s’intesa dai cando l’aiant aperaulada cun d’unu pastore, chi aiat unu masone mannu, ma buscicosu chi si la leaiat dai sa coa de s’attu e che l’aiat dispaciadu daghi una notte nde li fut recuidu totu pistu ca si fut atzufadu, in su buteghinu, cun duos mesu delincuentes.
Como fut assistende su babbu e atora atora,  li passaiat in laras unu muncaloreddu infustu.
Tot’in d’unu, su malaidu faghet un’asciada de ojos movende apena sa conca a s’ala sua.
“E it’est, ba’?”  li preguntat, mancari aeret cumpresu; già l’ischiat cale fut su rajolu sou.
E cun su pensamentu torrat insegus.
Dai cando mundu est mundu, in campagna, in sos cuiles tra pastores b’at apidu sempre ite idere e it’ intèndere: calchi illacanamentu de bestiamene chi faghiat dannu; furas de anzones, de arveghes  e non solu, prepotèntzias e gai..,ma nisciunu chircaiat sa giustìscia: sos contos si los acontzaiant pari pari e i sas leges las faghiant de man’issoro.
Dai minore, Rosa, cun sos ojos de pitzinna, aiat osservadu cosas medas e cosas medas aiat imparadu.
Fut crèschida in logos inue sa règula fut sa difidèntzia, non solu pro sa giustìscia,ma puru pro sos àteros e i sos àteros funt totu sos chi no aparteniant a sa  famiìlia sua.
Aiat cumpresu sùbitu chi deviat iscurtare meda, faeddare pagu e negare, negare puru s’evidèntzia.
Tiu Bachis,su babbu de Rosa, e i sos frades chi aiant comintzadu dai criaduras a  pastorigare, in cussu mundu de abilastros, ofesas e minetas nd’aiant rezidu e  fatas puru.
In sos arregionamentos de sos mannos, no aiat intesu solu de pàsculos, de giota, de regottu, ma puru de cosas malefatas, de dannos a pessones, a cosas e  animales, de vinditas e aiat imparadu a cumprèndere su chi naraiant suta matàfara.
A Rosa, li funt restados ammentos luntanos, unu pagu isvanessidos; ma, sa die de sa disgràscia,si li fut imprimida in su tzelembru, marcada a fogu.
Sa faina l’aiant fatta in die nòdida: su manzanu de sa Domìniga de Pramma.
Sas campanas, si podiat bene nàrrere, funt ancora repichende cando Rosa e i sa mama, cun su ratu beneittu de olia, si che funt coladas a su cuile, in d’un’adde soliana, inghiriada dai sos palinzos de sos montes, pro ammanitzare s’ustu.
Sos òmines: su babbu e i sos frades chi funt crèschidos fortes che i s’atarzu e aiant imparadu a si fàghere rispetare, invece che funt truvende sas arveghes a s’acorru e deviant atopare a s’ora de  mandigare.
Sa die non fut tantu bella, antzis frischizola e si fut asciada puru unu pagu de neula.
Sa Pasca fut bàscia e i s’ierru fut dende sas ùltimas ischirrioladas e, pro cussu, mama e fiza aiant comintzadu a aparitzare sa banca addainanti de sa tziminea inue futgià arrustende s’anzone.
Acò chi Gràscia narat a Rosa:
“Cant’isto batendende un’istegnalede abba, ìntrànde cussos rabatzones chi sunt addaesegus de sa picca.”
E ch’essintambas umpare.
Comente Rosa che dat borta, unu tiru de balla, unu solu e i sa caddarida de fogu de sa bulvera agiummai l’intzeghit, ma lu idet su matessi in cara; mancari cun sa cicìa  ben’abbatigada in fronte e i su muztzighile cuadu, l’at bene sebestadu, non si fut isbagliende.
Issu non tunciat, ma,  atatu, cun marranìa la minetat giutèndesi su pòddighe a sas laras frisciadas e poi inditèndeli sa mama muribunda.
Apoi est isparidu, comente  chi si che l’aerat inguglidu su terrinu.
Sa pisedda, isprammada, si pesat a boghes: “Mama mama.”
Sa mama fut isterrijada a bucca a terra cun sos bratzos ispartos e, una rosa de sàmbene, li fut fiorende in palas.
Un’ òmine non la lassat rùpere, l’aganzat, che la trazat a intro de domo e la faghet setzere.
Acudit zente, bessida non s’ischit da ue, fintzas una tia, giompèndesi a conca, si fut pesada a bòrulos: A Grascia ant mortu, a sorre mia ant mortu.”
Bachis e i sos fizos pariant dimònios, cun sas laras biaitas de velenu, isbarriende frastimos e minetas, prontos a faghere vindita, s’acurtziaiant  ogni tantu a Rosa e, chentza li dare tretu:
“Chie fut? Tue  l’as bidu. Faedda, nara calchi cosa. Comente fut bestidu? Altu fut o basciu?”
Suspetos già nde lis funt moliende medas in conca, ma cheriant cumprèndere, cun tzertesa, dai chie lis fut piopidu cussu raju, ca s’assassinu deviat pagare cun su sàmbene.
“Nono nono non l’apo ‘idu.”
E dai cue non la ‘ogaiant: in conca li funt semper martzeddende sas minetas:
“….cun su sàmbene devet pagare…” e s’at frisciadu sa ‘uca ca ischiat chi cussas peràulas funt che i s’evangeliu…unu giuramentu sacru.
“Nono, nono non l’apo  ‘idu.”
Rosa giughiat su coro e i su cherveddu  chibberos de dolore, de velenu, de odiu ma pius de totu dai s’angustia ca su sàmbene pedit sàmbene.
…su sàmbene pedit sàmbene…Rosa l’ischiat bene e ischiat bene puru chi sos frades non si nde funt istados e non aiant apidu timidu a s’imbrutare sas manos.
Fut acudida tota sa giustiscia.
“Nono, nono, no l’apo ‘idu.”
Sempre  cussa fut sa risposta a ogni pregunta.
Su babbu, chi pariat unu chercu, chi  bentos e  abba no nde funt  mai bènnidos binchidores, dai cando fut sutzessa sa disgràscia, si fut allizadu, aiat pèrdidu ogni briu.
Chi fut difitzile a fàghere cambiare vogliolu a sa fiza, Bachis già l’ischiat, ma non si fut mai resinnadu e, cando in sos seros fritos de ierru, si setziant a costazu,  addainanti de sa tziminea, pro s’iscaldire innanti  de si che corcare, ogni tantu bei torraiat:
“Tue l’as bidu, naramilu chie l’at morta.”
Como su babbu fut a punta a lassare custu mundu e Rosa fut sola cun issu.
Tot’in d’una, si ‘ostat a sa gianna ossiat ch’esserat istadu intrende calicunu, accortziat sa ‘uca a s’orija de su muribundu, a s’iscuja li narat unu lùmene  e li tancat sos ojos.

venerdì 31 ottobre 2014

Disterrados





Sa fortuna l’aiat agiuada: fut resessida, cun cussu sacheddu de dinaros, a pagare su biazu pro issa e i sas tres criaduras, in su cascione de unu càmiu etzu in ue funt pigadas puru una deghina de persones chirchende iscampu comente  a issa, totu istèrridos tra sos sacos pienos de mercantzia di ogni ipessia e calidade, e a passare gai sa frontiera.
Cantu tempus fut passadu non l’ischiat: sos fizos, duas pitzinnas de undighi e degh’annos e i su minoreddu de tres, ogni tantu pianghiant ca aiant fàmine e fritu e issa non resessiat pius a los fagher istare mudos e chietos
Aiat fatu unu suspiru longu cando duos in bestimenta de soldados  aiant dadu un’ojada istraca apoi de ch’ àere fatu isparire in busciaca, a sa remunida, s’imbologu chi lis aiat porridu s’osciaferro.
Zùlia s’aiat giogadu  su totu pes totu.
Non si fut cherfida aunire a sos àteros disterrados chi funt partidos adenote in d’unu batellu ca aiat ischidu chi, comente arriviant a  sos cunfines, pro lis furare su ghi giughiant, ispozaiant sos pròfugos e los iscudiant, fintzas sos pitzinnos, a ue lis bessiat.
Dai cando si fut iscadenadu s’odiu e i sa furia contr’a sos italianos cunsiderados peus de sos tedescos inimigos de Tito, sa vida non fut pius vida ma un’inferru.
Arriviant fintzas ai cussa biddighedda in ue viviat cun su maridu e i sa sogra, sas notiscias de cundierras, de bombardamentos in sa tzitade de Zara, de omines chi  los bochiant betendechelos ligados a crastos mannos chi che los trazaiant a fundu, in sas ispacaduras de su terrinu: mastros, preìderos, impiegados, negusciantes, totu a reu los funt bochende, pro non narrere de su chi faghiant a sas feminas.
Dai sa die chi su maridu che l’aiant leadu sos titinos, s’ùnicu oriolu sou, fut de sarvare sos fizos de cale si siat manera. Non l’importaiat de lassare sa domo e totu su chi bei fut; non bi la faghiant pius a vivere remunidos che  i sos sòrighes timende ogni sisia de bentu, pessighidos de ogni manera, mancu in italianu podiant pius faeddare, né andare a cheja: s’ùrtimu Nadale fut istada una die peus de sas àteras.
Fut resessida, a sa cua, a faeddare cun d’unu preìderu e l’ait cunfidadu s’idea de si ch’andare, tando issu l’aiat iscritu una litera e l’aiat cunsizada de si nde servire cando si li fut presentada  sa netzessidade.
Su càmiu fut arrividu a sos intòrinos de Udine: nd’aiat isbarriadu persones e sacos e fut isparidu in d’unu sinnu.
Zùlia, leat sos fizos a manu tenta e, cun sos àteros, s’aviat a una cheja ca funt sos preìderos , a comintzare dai sos pìscamos, a dare s’assistèntzia a totu sos disisperados in chirca de iscampu.
Una monza aiat accumpagnadu, cun sos àteros a  Zùlia e i sos fizos a unu “Centro di raccolta” in d’unu istabilimentu chi fut istadu de su Fàsciu. L’acollocant in d’unu camerone cun àteras fèminas cun pitzinnos de dogni edade e zente de dogni manera, unu pagu ammassados, a calaizu si podiat passare tra  una branda e i s’àtera.
B’aiat unu cumitadu chi assistiat sos disterrados e ordinzaiat sa vida chi non fut fatzile.
Probremas bi nd’aiant medas a comintzare dai su manzanu ca b’aiat solu bàtoro cessos, ma assumancu ogni die podiant mandigare calchi cosa: unu piatu de minestrone e duas fitas de murtadella los consolaiant.
A note podiant drommire chentza timòria e si calicunu ruiat malàidu bi fut su dutore. Sa domìniga podiant andare a Missa, sos pitzinnos podiant giogare in d’unu piatzale mannu chi b’aiat e i sos pius mannitos los mandaiant a iscola.
Lis daiant puru unu sussìdiu, pro su restu si deviant arrangiare a cont’issoro.
Cussa non fut una sistemazione definitiva e ischiant chi deviant lassare su logu a àteros disterrados chi funt lassende sa Jugoslavia a trumas tentende de si salvare.
Sa zente de inie, non los bidiat tantu de bon’oju e cando los intopaiant non lis mustraiant cara bona, anzis, ognibolta chi arriviat su trenu gàrrigu de ateros disterrados, unu pagu de zentòria,  si riuniat in s’istazione, pro non nde los lassare falare.
Zùlia resessit a intrare a trabagliare in d’una frabbica de armas.
Sas duas fizas, Maria e Danica, bi las acollocant in d’unu collègiu de monzas e i su minoreddu, Goran, in d’un’istitutu pro mascitos.
Zùlia ogni domìniga, andaiat a los bisitare e lis giughiat calchi licaldadoria.
Pro Pasca de Abrile bi los aiant dados a domo e tot’umpare aiant passadu una die cuntentos, ma, propriu cando pariat  chi sas cosas si funt aconzende, una domìniga chi Zùlia fut andada a bisitare a Goran e a li giughere sas caramellas de amenta chi li piaghiant meda, una monza chi no aiat  bidu mai, chentza garbu perunu,li narat chi su pitzinnu non bi fut, ca si che l’aiat leadu sa famìlia chi  si nde l’aiat leadu a fizu de anima addainanti de sa lege.
“ E ite cheret nàrrere? A chie azis dadu a fizu meu?”
abbòghinat aganzende sa monza a coddos e istratzonèndela.
Su disisperu l’aiat dadu s’atza de chircare ajudu, de s’ingramesciare a totu, de chircare sa giustiscia, de andare a dresta e a manca. Si fut ammentada de sa litera chi l’aiat iscritu su preìderu, l’aiat mustrada a su retore de cheja e issu puru s’aiat dadu cuidadu, ma non b’aiat apidu nudda de fàghere, totu su chi aiat tentadu non fut servidu pro torrare a abbratzare su fizigheddu e timet de l’àere pèrdidu pro sempre.
Ma Zùlia, una fèmina forte e dezisa, chi pro sos fizos si fut sempre sacrificada chentza si lamentare mai,non resessit a baliare un’ofesa pius manna de ogni suportazione, non si  resinnat. Sighit tzerrimosa a lu chircare in totue: ogni die bona o mala, fritu o caldu torraiat addainanti de s’istitutu, non ischiat mancu issa proite, ma cun s’ispera de nde ogare filuga.
Ma propriu incue sa malasorte chi l’aiat sempre pessighida , la fut ispetende: una màchina si la ponet suta.
Sas duas sorres Maria e Danica, restadas solas, sighint a vivere in su collègiu.
Las aiant mandadas a iscola fintzas a sa cuinta e poi aiant imparadu a cosire e a recramare.
Sos primos annos apustis de sa gherra funt istados pienos de peleas, ma pianu pianu sa zente s’aiat dadu cuidadu pro si mezorare.
Maria e Danica duas bonas traperas, resessint a piatzare una butega de traperi in d’una domo chi aiant leadu in afitu.
Trabagliende  a de die e adenote s’aiant fatu fitianos medas tantu chi aiant leadu  unu ischente e serviant sas mezus personas.
Funt apreziadas e cuntentas de totu, ma non si funt mai ismentigadas de su fradigheddu.
Ogni tantu, massimu in sas dies nòdidas, lu fentomaiant, aiant una gana manna de ischire in ue fut, comente istaiat, si s’ammentaiat de issas e lis mancaiat meda.
Istaiant sempre meledende e lastimende su frade e i sa mama chi fut morta cun cussu  rajolu malu.
Maria e Danica si funt sistemadas  bene e no aiant bisonzu de nudda,ma non funt assaniadas fintzas a cando a cuncòrdia de pare, dezidint de chircare a Goran pensende puru a sa mama chi de tzertu non si nde fut istada.
Torrant tando a s’istitutu e comintzant unu caminu longu chi finitcun d’unu abratzu de lagrimas e de consolu.


( “Disterrados” menzione nel Cuncursu de Poesia e Prosa Sarda “Elighes ‘ uttiosos ' )