mercoledì 11 gennaio 2012

In chisca ‘e sas raighinas

“Toc…toc…toc…”

“E chie at a essere?, e chie essit a s’ora ‘e sos ipiridados cun su casdu ch’est fattende?”

Fut una die casda e afosa de austu chi non moviat una sisia de entu, una ‘e cuddas dies chi no as gana de faghere nudda, mancu de faeddare e i sa zente istat ritirada intro ‘e domo.

Appoi ustadu, daghi aiat samunadu sos piattos e i sos duos fitzos che funt bessidos pro andare a su mare cun sos amigos, M. aiat abbaiadadu su lorozu:
“Bah aggiummai sas battoro sunt, como mi paso un’iscutta chi so istracca e morta.

Tando si fut setzida in s’ortu, in s’umbra sutta sa besgula. A i cussu frischigheddu e i cussu silentziu, si fut ingalenada e fut surraghende cando intendet sos tzoccos in su postale. A s’iscutza e tottu andat a aberrere sa gianna.

Coment’iffrisciat  e tott’in d’una idet cussu giovanu, unu pagu ‘e timoria già l’intrat, ma poi  pensende chi siat unu pittuleri, li preguntat: “E chie ses?”

Giughiat addainanti unu furisteri, anzis non pariat mancu unu continentale, ma unu  ‘e fora. Podiat aere una trintina ‘e annos, astu, cun sos pilos chi de cantu funt giaros, pariant biancos, lucidos e ammaccarronados, comente los giughent sos de sas alas de subra; sos ojos canos, limpios, luminosos chi pariant riende; su nare bene fattu unu pagu a punt’in astu; bestidu che i sos tantos turistas chi in s’istiu s’incontrant a dogn’ora, cun sos catzoneddos mutzos  e in pes sos sandalos cun sas calzittas biancas.

Addaisegus una segnora cun d’unu prendisole a papailes rujos, linta ‘e pinta cussu giovanu e, chentza bisonzu de bi lu narrere, M. cumprendet chi funt mama e fizu.

Ripondet sa femina cun su faeddu ‘e sos furisteris e l’ipiegat chi funt de sa Danimarca e si funt aunidos a unu gruppu ‘e turistas chi funt bennidos a Salighera pro sos bagnos, ma su motiv’issoro fut un’ateru: deviant chiscare una pessone in d’una iddighedda, ch’issa s’ammentaiat, chi fut in Sasdigna affacca a Salighera appuntu.

“E chie est sa pessone chi sezis chischende ?”

“Semus chischende a G.C. Una pisedda ch’amus preguntadu in carrela, nos at nadu ch’istat inoghe”

“Sissegnora est maridu meu….. ma ite li cherides? Como non ch’est.”

Non ischende ite pensare lis narat:

“Iscura intrade, bos so rezende in sa gianna cun su sole ‘e oe chi brujat sas pedras.”

Oriolada, meledende ite podiat essere sutzessu, M. sighit: “Naradelu a mie proite lu sezis chischende e ite li cherides.”

Sa mama si ostat a su fizu unu pagu dubiosa e indezisa;  s’abbaidant pari pari, poi, fossi unu pagu incoraggida dai s’accoglientzia, comintzat:

“Tantos annos como, apo connoschidu a G.C. chi fut chischende trabagliu in Copenhagen…..”

M. non la lassat finire:

“In Copenaghen? Ma maridu meu, mancu a continente est andadu mai; fintzas sa leva at fattu in Sasdigna.”
“Segura?”  “Segurissima, no so ivariada”

“Giutto unu restrattu sou, como bo lu mustro.”

Da una buscitta chi giughiat a tracolla, nde ogat unu restrattu e bi lu porrit.

Addainanti ‘e s’istatua de sa “Sirenetta” s’idiat unu piseddu. Issa l’alluzat bene e si ponet a riere:

“Aschibusada, custu est G.C. ma non maridu meu; est su fradile. A raztza e cumbenassione!”

Su giovanu chi si giamait Bjarne e chi aiat iscustadu mudu, unu pagu maravigliadu preguntat:

“Si giamant che pare? E ue podimus acciappare custu G.C.?” e indicaiat su restrattu.

“Custu G.C. una peraula est! Da idda che mancat pius de barant’annos e dai cando est morta sa mama non ch’est torradu pius. Isco chi s’est cojuadu e chi vivet in Germania.”

Bostendesi a sa mama: “In Germania? L’aimis affacca e nois nde semus festos innoghe!”

Sa curiosidade de M. binchet sa diffidentzia e tando:

“Coromè, intrade a bos setzere chi bos buffades un’aranzada frisca”

Issa addainanti e i sos istranzos fattu, chi essint a s’ostu a su friscu. Los faghet setzere in giru a una banchighedda cun su pianu ‘e mammaru. Torrat a coghina a leare un’aranzada e un’affuente cun sas tatzas. Gabosa lis porrit sos frebeucheddos de pabilu e bettendelis a buffare pensat:

“Ite malannu ant a cherrere custos duos dai G.C.?”

Bient pianu pianu abbaidendesi pari pari, fattende ogni tantu unu risigheddu de cumpiaghentzia, comente capitat tra zente chi non si connoschet e non s’ischit dai cal’ala comintzare.

“Grazie, cust’aranzada frisca bi cheriat propriu”

“Cun su casdu ch’est fattende….tempus bellu pro su mare.”

“Benit boza de ch’istare totta die a modde.”

“Ma beru.”

Ma sa padrona ‘e domo non resistit pius e chentza giros de peraulas, preguntat:

“E ite li cherides a G.C.? Calchi cosa at fattu?”

Biarne la fissat un’iscuta e tott’in d’una ndi essit:

“G.C. m’est babbu.”

M. restat che fragellada e isgranende sos ojos ca mai aiat potidu immaginare una cosa gai, cun boghe mudada:

“Babbu tou?”

“Babbu meu.”

E i sa mama fattende chi emmo cun sa conca.

“Ohi! Ite mi sezis nende”

“Issu no ischit ancora mancu chi m’agatto, ma deo lu chezo connoschere, solu connoschere. No chezo nudda, non li chezo creare perunu probrema si s’at fattu una familia.”

“Ih de gutta chi li falat! E coment’est potidu sutzedere?”

Sa femina furistera ripondet:

“Issu intrende, deo essende, mi che ruet su gelato chi fui linghende, subra sas bottas suas. Ruja che fogu, li pedo iscuja. G.C, si nde riet e mi cumbidat un’ateru gelato.

Poi ‘e ses meses, daghi no at acciappadu su trabagliu comente cheriat issu, at dezisu de si nde chiscare in ateru logu. Sa die ch’est pastidu no ap’apidu su coraggiu de li narrere chi fossi fui raida e dai tando non l’apo pius bidu.

Como, appoi ‘e trint’annos, Bjarne at dezisu de chiscare su babbu e m’est sempre apprettende a l’ajuare: est  su disizu chi at dai minore su ‘e  lu connoschere.

 Pro me oramai fut cosa passada, ma non poto frimmare a fizu meu, ch’est sempre cun cust’oriolu.”

Cun  dogn’oju impamparriadu, M. aiat accustadu ogni peraula e restat gai, che alluinada.

Bjarne sighit: “Apo fattu tantu, in zertos mamentos creia de non nd’agattare filuga, ma como, non mi paret beru, mi mancat solu s’indiritzu.”

“Deo non l’apo;  no est chi cun maridu meu si chischet meda - ripondet M.- ma cun connada mia,  ch’istat innoghe affacca, asumancu a Pasca ‘e Nadale, s’intendent. Como li telefono, iperemus chi bi siat.”

“Pronto?”

 “Pronto, M. so”

“Ah  M. tue ses? Non bi ses andada oe a su mare?”

“No, non nd’aia gana. Si l’ischeras proite  t’apo giamadu…Mancu si camperas chent’annos…”

“Nara nara..”

 “E non l’ischit sa novidade?

“Ite at capitadu?“

“No l’ischis chi G.C. at unu fizu e ancora non lu connoschet?”

“Ma binu meda as bidu ustende?”

“Ohi est innoghe cun sa mama.”

“Su casdu t’at cuppidu a conca a tie.”

“Si ti naro chi lu giutto addainanti e abbaidendelu  pius bene mi paret chi l’assimizet meda”.

“Tando enzo currende.”

“Batti s’indiritzu.”

“Emmo.”

Tres  dies appoi in Amburgo, mama e fizu, sonant unu campanellu in Alle Lunemburg 215.

“Chi est?”

 ripondet una oghe ‘e omine.

“Birgit”

narat sa femina.

G. avvestidu dai sa sorrasta, (sas telefonadas andende e torrende non si contaiant pius) chiscat de cuntrollare s’emotzione forte chi li fut istringhende sa ula…poi ‘e trint’annos…no creiat mai….

Sa  muzere chi li fut a fiancu:

“Naralis a pigare, ite ses ippettende”

Daghi aberit sa gianna G. e Birgit s’abbratzant e lis paret de torrare insegus in su tempus.

Sa muzere e i sas duas fizas de G. isganzant su risu e porrint sa manu a Bjarne.

G. abbratzat su fizu cun sa conca in abolotu, l’abbaidaiat, poi lu torraiat a abbratzare cun d’una cuntentesa chi li fut fattende iscoppiare su coro.

Sas duas piseddas puru, chi no ischint pius comente mustrare s’allegria, abbratzant cussu frade pioppidu dai chelu.

Birgit e L., sa muzere ‘e G., si fissant, abbaidendesi in sos ojos, cummossas e ladinas, si asant.

Poi setzidos in salotto, no acchippiant a narrere.

A unu tzertu mamentu L.sa muzere, si nde pesat:

“Bois sighit a arregionare ch’azis cosas meda ‘e narrere e deo comintzo a preparare s’ustu”

“No, non bos devides distubare, nois no ch’andamus.”

“Nemmancu pro sonnu, sezis bennidos a domo nostra e oe, est una die ‘e festa pro nois.”

Sa die che fut passada chentza si nd’abizare e fut già iscurighende, daghi Birgit e Bjarne si ch’andant, ma prima tra basos e abbratzos, prommittint de torrare e invitant a dom’issoro totta sa famila de G. chi sa notte, non nd’at mancu drommidu.

Sa die ‘e Pasca ‘e Nadale, in d’una villetta , in sos intorinos de Copenhagen, setzidos in banca, funt torra tottos ses umpare.

Nessun commento:

Posta un commento