venerdì 28 marzo 2014

Sos carvonajos

Sa zente de como, non leat mancu sa podda a atzendere un allumminu, bastat girare su rubinette e i su furreddu de sa cucina a gas est prontu cun su fogu, ma sessant’annos faghet, in sas domos bi funt sos furreddos a carvone.
Funt fattos in muradura, in su pianu b’aiat unu boidu cun s’abertura puru a s’ala ‘e nanti, de una trintina de centimetros de lasgaria e de profundidade, in ue si che   tzaccaiat su furreddu de ghisa cun sa  greglia, chi non deviat toccare su fundu in ue che falaiat sa chejna chi daghi fut meda si nde ogaiat cun sa palittedda.
Subra sa greglia si poniat su carvone e s’atzendiat dai fatta ‘e die pro uddire su latte e faghere su gaffè pro s’immurzu.
Si lassaiat sa braja sutta sa chejina pro la torrare a acchiccare pro coghere su mandigu de s’ustu e de sa chena.
Ogni familia si faghiat sa provvista de su carvone. Sos montagninos assumancu duas bostas s’annu, passaiant a lu endere e non si cumprendiat chie fut pius nieddu, su carvone o issos matessi chi l’aiant fattu e chi giughiant sempre in conca unu saccu  de navutza a disa de cappucciu, chi lis cavaccaiat puru sos coddos.
Daghi faghimis su fittu, nonnu los cumbidaiat a biere e, si aiant aju, nos contaiant comente si faghiat su carvone: si poniant in d’unu logu in paris e in mesania piantaiant unu palu altu e, cun sos rattos de linna de chescu, in gir’in giru, faghiant un’ispessia de piramide a iscalitta. Sistemaiant sa linna fitta fitta, e, pro tappare sos ispatzios boidos che tzaccaiant rattos pius minores, in modu chi non s’esserat asciada sa fiacca. Appoi assaccarraiant tottu cun sa terra, ca gai, sa linna, podiat brujare a pianu a pianu. Nde ogaiant su fuste de mesu e, in su boidu chi lassaiat, chi giamaiant sa ziminera, poniant sa braja atzesa e tappaiant. Comintzende dai sa punta, in altu bi faghiant calchi pertusu pro s’aria e, a segundu de su colore de su fumu chi essiat, nde faghiant ateros sempre pius a ingiosso.
Pro ottennere su carvone, bi cheriant dai bindighi a vinti dies. Sos carvonajos drommiant affacca a sa chea, ca li deviant dare tentu die e notte, proite  bastaiat pagu a che finire tottu in chejina. Daghi sa linna fut totta brujada, si lassaiat istudare. Pienaiant sos saccos de carvone e andaiant a sas biddas a lu endere.
 


4 commenti:

  1. Ho visto questo lavoro solamente nei documentari. Una cosa davvero affascinante, e quanto ci vuole veramente poco perché questi per una disattenzione vada tutto in fumo. L'esperienza è importantissima per qualsiasi cosa si faccia.

    RispondiElimina
  2. Grazie del commento. E' proprio cosi' . Oggi che e' un mestiere quasi scomparso affascina ancora. A presto.

    RispondiElimina
  3. Grazie di cuore con i piu cordiali auguri anche per te. E auguri di ogni bene.

    RispondiElimina