Appoi
de sa ‘innennera si nde fut bettende su frittu, ma
Santuaini calch’àtera ischirriolada de caldu la fut ancora dende. Fut unu sero
unu pagu annuzadu, cun sas nues chi andaian e torraian lassende passare ogni tantu un’oju
de sole.
Zuliana
totta ‘estida de nieddu fut lighende sa
melaghidonza de appiccare pro s’ierru cand’ intendet sonende una ressigna.
“E
chie at a èssere su mortu?” pensat e,
chenza tzessare su trabàgliu, comente
fut abituada, narat subitu calchi recchia, movende appena sas laras.
Accò
a un’iscutta manna, passat Peppina una
maleprimmalza, chi fut che una sorre; dat s’appuntada affacca a issa chi luego
li preguntat:
“Intesu
nd’as chi es su mortu?”
“Emmo,
sogronza tua, già ti l’aia nadu cudda die chi fut grave meda e chi non che
arigaiat sa chida.”
Chenza
ispettare risposta sighit:
“Dai
Franza est arrivida sa fiza totta tinta, in bestires mutzos, sas bottas cun sos taccos de ostiju e
i sa sigaretta in bucca che i sos màscios .”
Zuliana si nd’est
suddida, ma àsciat appena sos coddos:
“Bah!
Issa puru at finidu de suffrire. Deus l’apet in gròria.”
Peppina,
chi non fut passada pro cumbinassione, si setzit in sa petza chenza faeddare,
ma sa gana fut de narrere cosas meda, però fut ippettende chi aeret comintzadu Zuliana
chi, difattis luego li preguntat:
“Ite
est nende sa zente?”
Cudda
arrangendesi su muncaloru a corru ripondet:
“Non
l’ischis coment’est? Pisigulas si nd’agattan medas. Calincuna m’at puru
preguntadu si b’andas a su mortu e lis apo rispostu a si faghere sos fattos
issoro.”
Seria
che morte, Zuliana sighit:
“Già
ti l’apo sempre nadu chi issa non nd’aiat
peruna neghe. Ma oe comente fatto deo, si mi l’acciappo addainnanti
….cussa.” Non la fentomaian mai a lùmene.
Si
cagliat un’iscutta sempre lighende sa melachidonza e poi tott’in d’una, a
dentes serradas preguntat:
“A
sa sola est bennida?”
- e chenza dare tempus de replicare-
e allu chi semus doigh’annos chenza idere sa
pitzinna; como nd’at seighi. Chissà coment’ at a essere e si s’ammentat de nois.
Maridu
meu già si ch’est mortu a crebacoro e deo non mi so ancora ressinnada.”
Peppina
tando:
“Bogami
una curiosidade, cando ses restada ‘attia, issos bènnidos che funt? Non
m’ammento de che nd’aere bidu”
“
Non si ch’aiat attrividu nisciunu, solu in su campusantu su maridu aiat toccadu sa manu a fizu meu, ma non s’aiant
nadu mancu mesa peraula.”
Peppina
sighende sa rejone :
“Tando
sa cosa fut ancora frisca, ma como est passadu tempus meda, non la dias bìnchida a su
putzinosu e baebei.”
“Nono,
nono non mi la sento, siggiantechi cuncordio
a fizu meu a si b’accurziare.”
Sa
maleprimmalza l’ajuat a ch’intrare sa corvula sempre arrejonende: “Già ses
manna, no as bisonzu de sos consizos de nisciunu.”
Intantu
fut rientradu Mauriziu.
A
sa mama si li tripiat su coro e s’ammentat sa die chi, cun sa pitzinna in
bratzos, fut torradu a vivere cun issa daghi sa muzere si che fut andada.
Fut
fizu solu e ben’accollocadu, bellu giovanu mancari unu pagu bascittu.
Cando
los aiat mandados a li dimandare a Bisa,
su babbu fut cuntentu che pasca ca si
fut cojuende cun d’una de ‘idda issoro e naraian chi fut una bona pobidda; ma sa mama fut restada gaietottu: già fut beru
chi fut de una famìlia ‘ona dignitosa e
onesta, mancari povera, e chi fut una de sas giovanas pius bellas, ma una ‘olta
chi l’aiat arrejonada li fut parfida unu pagu fraitza.
Bisa
fut alta, unu dossu bene fattu, sa munnedda li ruiat a pinzellu, ojos maduros, ma
no sempre abbaidaiat in cara cando faeddaiat cun d’una pessone, unu pagu
beffajola e perdularia, ma……piaghiat a su fizu.
Pro
su cogiu, dai s’orèfitze, aiant fattu faghere un’ aneddu pesosu che tronu.
Aian
fattu festa manna in campagna cando funt andados a su riu a samunare sa lana de
sa trematta.
A
cando ant affidadu, sa domo fut ben’ammobiliada; non bi mancaiat nudda.
Mauriziu aiat lassadu seberare totta sa mobilia a Bisa e, issa, ch’aiat giuttu
su corredo tottu recramadu. S’affidu fattu a premore e a gala.
A
punt’a s’annu, lis fut naschida
Nannighedda, una pitzinna bella chi pariat una popia.
B’aiat
apidu unu pagu de malumore cand’an seberadu su lumene de sa criadura ca Bisa
non l’aiat cherfida giamare chei sa sogra.
Ma
a disizare àteru, fut a torrare malas grascias a Deu.
Sa
nàschida de sa pitzinna aiat aggiuntu
allegria a s’allegria e i sas duas
onnamannas funt iscascende.
Però
sa paghe in cussa domo est durada fintzas a cando non fut bennida a bidda
s’impresa chi deviat arrangiare sas carrelas e Bisa aiat connoschidu su
giometra de su cantiere.
Issa
comintzat a trascurare sa domo e i sa
fiza. Pius de un’ ‘orta mancu mandigu faghiat
e lassaiat sa pitzinna brutta.
Su
maridu, pro more de sa paghe, in sos printzipios, la cumpatiat.
Sas
cosas però sighint a peorare: Bisa cheriat
sempre ‘ inari, sempre ‘inari cun mill’iscugias.. Daghi su maridu si fut
seradu chi mancu sas listras aiat pagadu
e in buttega fut leende tottu a crèntia, si fut arrabbiadu che cane; e, cando l’aiat approbada,
Bisa nd’aiat bogadu pagos de imboligos e de fàulas.
Intantu
in bidda comintzat a currere una oghe chi arrivit a orijas de Zuliana chi una
die in buttega aiat intesu una balziga e un’atera die duas feminas chi funt passende, comente
l’aiant bida aiant cambiadu rejone.
L’intrat
un’arrennegu malu e nde faeddat cun sa
sogronza chi issa puru aiat intesu calchi cosa, ma non bi cheriat crere, anzis aiat nadu:”Caglia chi at a essere calchi limba
mala chi cheret acchiccare fogu” , ma issa puru giughiat su matessi serrone,
fintzas che una die, ambasduas si che funt tuccadas a Salighera a una majalza.
Mauriziu,
fut agguantende ca bi fut puru sa criadura ma, daghi s’abbizat chi Bisa fut
meledende non cumprendiat bene ite, comintzat a non si fidare e a la
tentare.
Unu
sero fut
torradu a domo pius chitto dai su trabàgliu e si fut abbizadu chi,
comente l’aiat intesu, lestra s’aiat remunidu cosa intro ‘e su pettigliu.
L’aiat preguntada e issa si fut suddida, aiat
attropogliadu un’iscuja boghendende milli attreculos e aiat cambiadu rejone.
Dies appoi unu mamentu chi sa muzere non bi fut, issu aiat cumpidadu in sos calascios
e in d’ogni chizone, chentza acciappare nudda.
Non
fut passada mancu una chida dai sa die, cando
rientrende a domo, Mauriziu agattat sa pitzinna pianghende in su giògulu
e issa no illogu: isolta che sale in abba.
Tott’in
d’una li enit a conca su liberette ‘e sa posta, curret a su calasciu in ue lu
remunian e non bi fut: immediatu
cumprendet chi fut tottu ‘eru su chi l’aiat nadu in cufidenzia s’amigu e issu cun sa conca in su saccu.
Mauriziu
si fut giòmpidu a conca, sa sogra si fut dismajada e i sa mama si fut raffiada.
A s’abbolottu fun accudidos tottu sos de
su ‘ighinadu: una vizilia che i cussa non si fut intesa mai!
Tottu,
intro’e idda, naraiant chi si che fut fuida a Franza.
Zuliana
aiat immannadu sa nettighedda e, cun su passare ‘e su tempus, sos parentes de
sa mama non l’aian pius chircada.
Ma,
cando sas cosas parian chi si fun accontzadas
e tottu ismentigadu, una die, che duos ladros, duos carabineris, chentza ispiegassione
peruna, si ch’aian leadu sa pitzinna.
Su
piantu de Nannighedda, sa onnamanna che
lu giughiat ancora in su coro e i cussa fut istada s’ultima ‘olta chi l’aiat
bida.
Zuliana,
chi in’unu mamentu aiat iscartafogliadu
una vida de dolore, comente sa maleprimmalza si ch’est
andada chentza narrere atteru , frisciat
sa gianna e Mauriziu, cun sa cara che i sa bajetta si setzit in banca, mudu che
pedra.
Non
faeddan, non servian sas peràulas.
Finidu
de chenare Mauriziu ndi essit:
“Cras
ando a sa morta……la cherzo abbaidare in faccia cussa.”
“Pro
s’amore ‘e Deus, fizu me’ non fettas iscandalu .”
Ma
issu non l’at mancu intesa ca che fut già intradu in s’appusentu sou.
Comente
Deus at cheffidu cussa notte peleosa che
fut barigada.
Fut
pioende a minudu a minudu cando s’intenden sos primos toccos lentos de sa
campana pro che leare sa morta.
Mauriziu
a conca bàscia, saludat sa mama e chi ‘essit.
Issa li ponet fattu a su giannile e l’abbàidat fintzas chi che dat bosta in sa
contonada.
A
Zuliana l’intrat un’oriolu malu: non agattaiat faina, andaiat a un’ala e
a s’àftg5rr55rtera
de sa domo, intraiat in s’appusentu e non s’ammentaiat ite bi deviat faghere,
torraiat a coghina ma non ischiat a ite;
attora-attora, che un’anima de purgadoriu, s’accheraiat a su balcone, ma in
carrela non bi passaiat anima vivente.
S’ora
non che li arigaiat pius:
“Iscura
e cantu durat custa Missa?”
A
s’ultimu, istracca si che fut bettada subra su canapè e i su coro che li pariat
brinchendecheli dai ‘ula.
In
mia ‘e tantu intendet iffriscende sa gianna e i su fizu chi li ‘ettat boghe:
“Ma’,
benzat a inoghe.”
Zuliana
curret a s’intrada .
Una
‘ajanedda bestida a segnora cun d’una conca de pilos nieddos assumados, sos ojos che duas istellas, l’istrìnghet in d’un’abbratzu chentza fine.
( ONNAMANNA, racconto arrivato terzo al concorso “Limba e
Ammentos” X edizione, ITTIRI, 2013 )
Molto carino anche questo racconto, non ti smentisci mai. Ciao, complimentissimi.
RispondiEliminaGrazie. Con il tuo commento sei diventato un lupo buono!
Elimina